دفتر ایران: تهران، خیابان شریعتی، پایین تر از پل رومی، پلاک 1788، واحد 4

صادرات و واردات چه کالاهایی ممنوع است؟

اطلاع از فهرست کالاهای ممنوعه صادراتی و وارداتی برای کسب‌وکارهای فعال در زمینه تجارت بین‌المللی ضروری است. این کالاها به ترتیب با نام‌های کالاهای ممنوع‌الخروج و ممنوع‌الورود نیز شناخته می‌شوند. اگر در زمینه صادرات و واردات کالاها فعالیت می‌کنید، حتما با این کالاها آشنا شوید تا در آینده با مشکلات جدی و جبران‌ناپذیری روبه‌رو نشوید. در ادامه این مطلب از رابین مارین، به طور دقیق و کامل به پاسخ این سوال می‌پردازیم که واردات و صادرات چه کالاهایی ممنوع است.

تعریف کالای ممنوعه در تجارت و بازرگانی

کالاهای ممنوعه صادراتی و وارداتی به کالاهایی گفته می‌شود که ورود و خروج آن‌ها به دلایل امنیتی، بهداشتی، فرهنگی یا اقتصادی ممنوع است. دولت‌ها لیست این کالاها را تدوین و منتشر می‌کنند. اگر کسب‌وکارهای فعال در زمینه واردات و صادرات کالا به لیست کالاهای ممنوعه توجهی نکنند، با عواقب قانونی روبه‌رو خواهند شد. در ادامه این بخش، کالاهای ممنوعه وارداتی و صادراتی را به‌صورت جدا تعریف می‌کنیم:

  • کالاهای ممنوعه وارداتی: کالاهای ممنوعه وارداتی یا کالاهای ممنوع‌الورود به کالاهایی گفته می‌شود که نباید به‌هیچ‌وجه از مرز کشور عبور کنند و به کشور وارد شوند
  • کالاهای ممنوعه صادراتی: کالاهای ممنوعه صادراتی یا کالاهای ممنوع‌الخروج به کالاهایی گفته می‌شود که نباید به‌هیچ‌وجه از مرزهای کشور خارج شوند. لیست کالاهای ممنوعه صادراتی با توجه به منافع ملی تدوین می‌شود

کالاهای ممنوع در صادرات

کالاهای ممنوع‌الخروج در کشور ایران را می‌توان به 4 گروه تقسیم‌بندی کرد. لیست این کالاها ممکن است با توجه به شرایط تغییر کند و کوتاه‌تر یا بلندتر شود. لیست کالای ممنوعه صادراتی عبارت‌اند از:

کالاهای ممنوعه در زمینه کشاورزی، دامی و غذایی

غلات و حبوباتی مانند گندم، جو، ذرت و سبوس، محصولات باغی مانند پرتقال، سیب پیاز، کالاهای دامی و لبنی مانند گوشت قرمز، پودر ماهی، کره، شکر، خوراک آبزیان و دام، کودهای شیمیایی خاص و مشروبات الکلی در این گروه جای می‌گیرند. این کالاها به دلایلی مانند تأمین امنیت غذایی، جلوگیری از کمبود داخلی، کنترل قیمت‌ها، حفظ توازن تولید کشاورزی یا محافظت از محیط‌زیست نباید به کشورهای دیگر صادر شوند. در برخی مواقع، صادرات خرما و کره ممکن است توسط وزارت جهاد کشاورزی آزاد شود.

منابع معدنی و انرژی ممنوع الخروج

منابع معدنی و انرژی ممنوع‌الخروج را می‌توان به سه گروه مواد خام معدنی مانند سنگ‌آهن خام، حامل‌های انرژی مانند نفت خام میعانات گازی و فلزات مانند شمش آلومینیوم و تجهیزات آهنی تقسیم‌بندی کرد. صادرات این کالاها به دلایلی مانند ترویج صنایع فراوری داخلی، تأمین نیاز صنایع پایین‌دستی و جلوگیری از خام‌فروشی ممنوع شده است. اگر کسب‌وکار شما می‌خواهد فرآورده‌های پتروشیمی مانند متانول یا اوره را صادر کند، ابتدا باید مجوز آن را بگیرد.

کالاهای فرهنگی، ارزشمند و طبیعی ممنوعه

میراث تاریخی مانند اشیای عتیقه و کتاب‌های نایابی که بیش از 100 سال قدمت دارند، محموله‌های ارزشمند مانند سکه‌های طلای ضرب‌شده توسط بانک مرکزی ایران و محصولات حیات‌وحش مانند پوست خام حیوانات حمایت‌شده‌ای مانند پلنگ و خرس در این گروه جای می‌گیرند. دریافت مجوز سازمان میراث‌فرهنگی برای صادرات کالا های این دسته ضروری است.

لیست کالاهای ممنوع در صادرات

کالاهای ممنوع در زمینه صنعتی و راهبردی

تجهیزات پیشرفته‌ای مانند ماشین‌آلات صنعتی، محصولات پرایمری و نرم‌افزارهای رمزنگاری، کالاهای دوکاربرد مانند تجهیزات نظامی و فناوری‌های حساس و کالاهای مصرفی ضروری مانند لاستیک، کاغذ و دفتر تحصیلی زیرمجموعه این گروه هستند. خوب است بدانید که صادرات کالا های دوکاربرد به دلایل امنیتی ممنوع است.

کالاهای ممنوع در واردات

اگر کسب‌وکارهای فعال در زمینه واردات کالا نمی‌خواهند با مشکلات مختلفی مانند توقیف کالا روبه‌رو شوند و جریمه هنگفتی را بپردازند، باید  از لیست کالای ممنوعه وارداتی مطلع باشند . در ادامه این بخش، این کالاهای ممنوع‌الورود را معرفی می‌کنیم.

مواد غذایی و داروهای ممنوعه

شیر، شیرخشک صنعتی تولیدشده با شیر شتر، کره بسته‌بندی‌شده به وزن 500 گرم، خمیرهای لبنی برای مالیدن روی نان، پنیر تازه، پنیر حاصل‌شده از آب یا کشک، پنیر، پنیر رنده‌شده یا پودری، پنیر ذوب‌شده، پنیرهایی که کپک آبی‌رنگ دارند، عسل طبیعی، سیگار برگ، سیگار یلو و سیگار توتون‌دار در این گروه قرار می‌گیرند.

کالاهای ممنوع در زمینه کشاورزی

شما می‌توانید کالاهای ممنوع‌الورود در این زمینه را در جدول زیر مشاهده کنید:

جانواران دریایی

گربه‌ماهی، سفره‌ماهی، چارگوش‌ماهی، خرچنگ دریایی آب شیرین یا خاردار، لابستر دریایی، خرچنگ دم‌کوتاه، لابستر نروژی، لابستر صخره‌ای، مارماهی، ماهی کاد، سگ‌ماهی، سایر کوسه‌ماهی‌ها و ماهی نیش‌دندان

جانواران غیردریایی

اسب برای مسابقه، الاغ، خوک و میمون

گوشت

گوشت اسب، الاغ، قاطر و استر تازه، سرد یا منجمد، جگر، ژامبون، سردست و قطعات آن با استخوان

میوه

گلابی هندی، نارنگی، کلمانتین، انجیر، آووکادو، گریپ‌فروت، پوملو، لیمو خشک و لیموترش تازه، مویز، انگوری، کاشمری سبز، خیار، خیارترشی، میوه کاج، پاپایا، سیب، گلابی، هندوانه، آلو، گوجه، به، زردآلو، آلبالو ترش، هلو، شلیل، شفتالو، توت‌فرنگی، تمشک، توت کوهی، توت درختی، توت تمشکی و زیتون

سبزیجات و صیفی‌جات

گوجه‌فرنگی زراعی، گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای، گوجه‌فرنگی گیلاسی، کلم بروکسل، کاهو کروی، کاسنی سالادی، پیاز، سیر، موسیر، تره‌فرنگی، سایر سبزیجات سیرگونه، گل‌کلم، کلم‌بروکلی، فلفل فرنگی، کنگر فرنگی، اسفناج، مخلوط سبزیجات، قلقاس، کدو، سیب‌زمینی، هویج و شلغم

خرما

کلوته، پیاروم، مضافتی، شاهانی، زاهدی، استعمران، برحی، کبکاب و ربی

قارچ

قارچ و قارچ دنبلان

گل‌وگیاه

ارکیده، داوودی، سوسن، میخک، گل انتوریوم، گل سرخ، پائوتیا، ریشه مانیوک و برگ زنبق

خشکبار

گردوی آرکا، گردوی کولا و خلال مغز پسته

منسوجات و پوشاک ممنوعه

چمن مصنوعی، کیف دست‌ساز، کمربند چرمی، کالاهای صنایع ورزشی و خلاق، صنایع دستی چوبی، تابلوی منبت، تابلوی معرق، لباس اسکی و کفش مخصوص دوچرخه‌سواری دارای قفل برای چفت روی پدال در این گروه قرار می‌گیرند.

کالاهای شیمیایی و پلیمری ممنوع الورود

خاکستر و فضولات حاصل از سوزاندن زباله شهرداری، ظروف ملامین، ضایعات کلینیکی، الکل اتیلیک و سایر عرق‌ها در این دسته جای می‌گیرند.

کالاهای چاپ، نوشت افزار و صنایع سلولزی ممنوع الورود

واردات مغز مداد آرایشی، فرآورده‌های لازم برای فرزدن دائمی یا بازکردن فر مو، فیکساتور مو، املاح معطر، عود، دستمال مرطوب بهداشتی و آرایشی، موم موبر، صابون حمام و دستشویی، صابون گلسیرینه، صابون بچه، صابون رخت‌شویی و لوازم برای دفتر کار و مدارس به ایران ممنوع است.

کالاهای ممنوع در صنایع تجهیزات تولید

بیل، بیلچه، قیچی باغبانی، اره دستی مخصوص هرس، سوهان، انبردست، لوله‌بر و مگنه سوراخ‌کن از کالاهای ممنوعه در این گروه هستند.

کالاهای ممنوع در صنایع تجهیزات تولید برای واردات

لوازم خانگی و اداری ممنوعه

واردات سفالینه شیشه‌ای، قوطی نوشابه و آب‌میوه، اجاق‌گاز فردار مبله، فر گازی توکار و ظرف‌شویی و روشویی از جنس فولاد ضدزنگ به کشور ایران ممنوع است.

کالاهای ممنوع در صنایع تجهیزات برقی و الکترونیکی

دربازکن تصویری، سینمای خانواده، رادیو پخش‌کن جیبی، انواع گیرنده دیجیتال تلویزیون، کلید روشنایی و لامپ حبابی رشته‌ای تا 40 وات از کالاهای ممنوعه در این صنایع محسوب می‌شوند.

کالاهای ممنوع الورود در صنایع خودرو

خودروهای کارتینگ، موتور چهارچرخ، موتور سه‌چرخ، آمبولانس، کامیون مخصوص حمل بتن آماده، کامیون دارای دکل حفاری و کامیون بتن‌ساز در این دسته قرار می‌گیرند.

کالاهای ممنوعه در صنایع معدنی

ماسه‌سنگ، سیمان‌سفید، خاک رس رنگ‌زدا و گل سرشور، قلوه‌سنگ، ریگ، مرمر، مرمریت، سنگ‌پا، سنگ‌آهک، تراورتن، گچ و سنگ گچ از کالاهای ممنوع‌الورود در این صنعت به شمار می‌روند.

کالاهای ممنوعه در صنایع هوایی

واردات بالون، گلایدر و پرنده بدون سرنشین غیرنظامی نیز به کشور ایران ممنوع است.

اقلام ممنوعه وارداتی در صنایع هوایی

کالاهای ممنوعه در صنایع ریلی و دریایی

وسایل نقلیه آبی صیادتی، جت اسکی و شناورهای یدک‌کش و جلوران در این گروه جای می‌گیرند.

دلایل ممنوعیت کالاها برای صادرات و واردات

برخی از دلایل تدوین لیست کالاهای ممنوعه صادراتی و وارداتی توسط دولت عبارت‌اند از:

  • دلایل امنیتی: واردات برخی از کالاها مانند سلاح، تجهیزات نظامی، مواد منفجره و مواد شیمیایی خطرناک می‌تواند امنیت ملی کشور را تهدید کند
  • دلایل بهداشتی: برخی از کالاها می‌توانند به سلامت انسان‌ها و حیوانات یا محیط‌زیست آسیب برسانند؛ بنابراین، طبیعی است که واردات یا صادرات آن‌ها ممنوع باشد
  • دلایل اقتصادی: علت ممنوع‌بودن صادرات و واردات برخی از کالاها، حمایت از تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از آسیب‌دیدن اقتصاد کشور است
  • دلایل مذهبی: ازآنجایی‌که اسلام دین رسمی کشور ایران است، طبیعی است که واردات یا صادرات محتواهای ضدمذهبی ممنوع باشد
  • دلایل سیاسی: واردات یا صادرات برخی از کالاها می‌تواند باعث ایجاد تنش سیاسی شود

جمع‌بندی

اطلاع از کالاهای ممنوعه صادراتی و وارداتی برای هر کسب‌وکار فعال در زمینه صادرات و واردات از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا بی‌اطلاعی یا توجه نکردن به لیست این کالاها می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند توقیف کالا و جریمه هنگفت شود و تلاش‌های چندین ساله کسب‌وکار را یک‌شبه نابود کند. اگر در زمینه صادرات و واردات فعالیت می‌کنید، متخصصان ما در شرکت رابین مارین می‌تواند به شما کمک کنند اطلاعات دقیق و کاملی درباره قوانین مرتبط با کالاهای ممنوعه به‌دست آورید.

سؤالات متداول:

صادرات چه نوع کالاهایی به خارج ممنوع است؟

صادرات برخی از کالاهای کشاورزی، منابع معدنی و صنایع دیگر به کشورهای دیگر ممنوع است. لیست کامل کالاهای ممنوعه صادراتی در این مطلب آورده شده است.

آیا کالاهای ممنوعه صادراتی برای همیشه منع صادرات دارند؟

خیر. ممنوعیت صادرات برخی از کالاها ممکن است در آینده برداشته شود؛ بنابراین، سعی کنید اطلاعات خود را در این زمینه به‌روز نگه دارید.

چه نهادهایی مسئول نظارت بر صادرات و واردات کالاهای ممنوع هستند؟

گمرک و نهادهای دولتی مسئولیت نظارت بر کالاهای ممنوعه صادراتی و وارداتی را به عهده دارند.